Dr hab. Agnieszka Sorokowska, prof. UWr oraz dr Anna Oleszkiewicz laureatkami w konkursach Narodowego Centrum Nauki
Miło nam poinformować, że dr hab. Agnieszka Sorokowska, kierownik Zakładu Psychologii Ogólnej i dr Anna Oleszkiewicz z Zakładu Eksperymentalnej Psychologii Społecznej naszego Instytutu znalazły się ponownie na liście laureatów konkursu Narodowego Centrum Nauki.
Dr hab. Agnieszka Sorokowska otrzymała grant w konkursie SONATA 16 w wysokości 543 953 PLN na realizację projektu: Wrażliwość olfaktoryczna i neofobia żywieniowa wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
W streszczeniu projektu czytamy: Dziecięca neofobia żywieniowa, tj., odrzucanie lub unikanie nowych produktów żywieniowych w młodym wieku, jest popularnym problemem, który wpływa na jakość żywienia dzieci i hamuje kształtowanie zdrowych preferencji żywieniowych. Istniejące badania wykazują liczne biologiczne, środowiskowe i psychologiczne korelaty tego zjawiska, włączając w to również wrażliwość sensoryczną. Wśród modalności zmysłowych, oczywistym kandydatem na tego typu korelat jest węch, jako że istotnie wpływa on na spostrzeganie jedzenia i odczuwaną ze spożywania pokarmów przyjemność. Jednakże, z kilkoma wyjątkami, istniejące badania rzadko analizują związek między węchem a neofobią żywieniową, zwłaszcza wśród dzieci. Brakuje również wyjaśnień tłumaczących powiązanie tych zmiennych. Bardziej powszechne badania na ten temat wśród dorosłych wskazują na istnienie negatywnego związku tych zmiennych i sugerują istnienie mechanizmu modulującego ich zależność. Wyniki te nie mogą być jednak generalizowane na najmłodsze grupy wiekowe. Z tego powodu, celem przedstawionego projektu jest analiza związku między różnymi aspektami wrażliwości węchowej a neofobią żywieniową wśród dzieci. Główną hipotezą projektu jest istotne powiązanie wrażliwości węchowej i neofobii żywieniowej poprzez podwyższone pobudzenie generowane przez bodźce zapachowe u neofobicznych dzieci. (…) Grupa badawcza będzie obejmować dzieci w wieku 3-8 lat zrekrutowane w przedszkolach i szkołach. (…)
Dr Anna Oleszkiewicz otrzymała grant w konkursie OPUS 20 w wysokości 628 056 PLN na realizację projektu: Zdrowotne, socjo-psychologiczne i środowiskowe uwarunkowania wrażliwości węchowej - perspektywa globalna.
W streszczeniu projektu czytamy: Przyjęło się uważać, że ludzie mają gorszy węch niż inne gatunki zwierząt, ponieważ węch nie służy w sposób bezpośredni przetrwaniu gatunku ludzkiego. Chociaż rzeczywiście we współczesnym świecie nasze przetrwanie w mniejszym stopniu niż kiedyś zależy od sprawności w odczytywaniu bodźców chemosensorycznych, naukowcy zauważyli, że w określonych okolicznościach węch człowieka jest zadziwiająco dobry. Na przykład ludzie z zaskakującą dokładnością wyczuwają zapach zepsutego jedzenia, co pozwala uniknąć zatrucia, a także bardzo sprawnie tworzą powiązania pomiędzy wspomnieniami i emocjami, które są wywoływane przez zapachy. Dotychczas naukowcy skupiali się na różnicach indywidualnych i ekspresji genetycznej jako głównych czynnikach warunkujących zróżnicowanie wrażliwości węchowej wśród ludzi. Powstało powszechne założenie, że wrażliwość węchowa jest podobna wśród różnych populacji, zamieszkujących różne części świata. Niewiele przedsięwzięć naukowych podjęto aby opisać liczbowo indywidualną i regionalną zmienność, aby w dalszej perspektywie opisać w jaki sposób te czynniki wzajemnie na siebie oddziałują (…). Badanie pilotażowe pozostawiło wiele nierozwikłanych wątków, które należy teraz ze sobą powiązać w ramach trzech głównych kategorii czynników (1) zdrowotnych; (2) społecznopsychologicznych; (3) środowiskowych, mających potencjał wyczerpującego wyjaśnienia wariancji wrażliwości węchowej wśród ludzi zamieszkujących różne regiony świata. Przedstawiony projekt ma na celu empiryczną weryfikację teoretycznego modelu uwarunkowań wrażliwości węchowej, który łączy jej uwarunkowania wpisujące się w trzy wymienione wyżej kategorie. Proponowany projekt zakłada przeprowadzenie badania wieloośrodkowego w ramach stworzonej wcześniej sieci wysoko specjalistycznych laboratoriów chemosensorycznych rozlokowanych w różnych częściach globu. (…) Projekt ma fundamentalne znaczenie dla przyszłych wysiłków naukowych nakierowanych na zrozumienie związków pomiędzy czynnikami zdrowotnymi, społeczno-ekonomicznymi i środowiskowymi, oraz ich interakcją, na kształtowanie wrażliwości węchowej człowieka. Projekt ma szanse wyłonić kluczowe czynniki kształtujące wrażliwość na zapachy na poziomie jednostkowym i regionalnym. Wiedza ta może przełożyć się na dostosowanie metod rehabilitacji węchu w taki sposób, aby lepiej odpowiadały potrzebom pacjentów w różnych częściach świata. Wyniki tych badań będą miały szczególne znaczenie po zakończeniu pandemii SaRS-COV-2, ponieważ w każdym rejonie świata potrzebne będą możliwie efektywne metody rehabilitacji węchu, którego utrata jest jednym z charakterystycznych objawów zakażenia COVID-19. Zatem wiedza zgromadzona w tym projekcie będzie miała znaczenie dla rozwoju dyscypliny i umożliwi stawianie dalszych interdyscyplinarnych pytań badawczych, jak również znajdzie zastosowanie w praktyce klinicznej
Serdecznie gratulujemy i życzymy owocnych badan!
