Spostrzeganie osób starszych w tradycyjnych populacjach
Dzień Babci i Dziadka obchodzony jest w Polsce 21-22 stycznia i tradycja ta ma już ponad pół wieku! Zastanawialiście się kiedyś czy takie święto mają także osoby starsze w populacjach tradycyjnych?
Badacze z naszego Instytutu pod kierownictwem prof. Piotra Sorokowskiego, udokumentowali pozytywne spostrzeganie osób starszych w 5 tradycyjnych badanych populacjach. "Nasze badania wykazały generalnie bardzo pozytywne spostrzeganie osób starszych w badanych populacjach. Zjawisko to było uniwersalne kulturowo" opowiada nam prof. Sorokowski.
Co szczególnie ciekawe, osoby starsze były oceniane pozytywnie, także na wymiarach "sprawnościowych". Przykładowo, Tsimane (Boliwia, rejon Amazonii) nie wykazywali negatywnego stereotypu osób starszych doceniając ich pamięć, czy umiejętność uczenia się nowych rzeczy.
Zastanawialiśmy się również dlaczego tradycyjne kultury bardziej pozytywnie niż osoby współczesne spostrzegają osoby starsze. Sprawdzaliśmy kilka hipotez. Najciekawsza naszym zdaniem hipoteza dotyczyła analfabetyzmu - kontynuuje Piotr Sorokowski.
Badania prowadzone w społeczność Dani - zróżnicowanej pod względem posiadania umiejętności czytania i pisania przyniosły fascynujące wyniki. Niektórzy uczeni, sugerowali, że zwiększenie dostępu do edukacji formalnej i mediów może podważyć status osób starszych jako cennego (i wyłącznego) źródła wiedzy oraz mądrości i uczynić ich zgromadzoną wiedzę przestarzałą. Jednak nikt tego nie sprawdzał. W naszym badaniu wykazaliśmy, że zdolność pisania i czytania niezależnie od poziomu urbanizacji jest czynnikiem powiązanym z negatywnym spostrzeganiem osób starszych.
W innym ciekawym projekcie - tłumaczy wyraźnie zafascynowany i przejęty wynikami profesor Sorokowski - wykazaliśmy, że jakość życia członków tej społeczności obniża się wraz z wiekiem zdecydowanie łagodniej niż u Polaków. Jest to pewien pośredni dowód na to że negatywna stereotypizacja starszych osób w społeczeństwach zachodnich może negatywnie wpływać na ich jakość życia.
Wniosek jak widać jest taki, że choć formalnie babcie i dziadkowie z tych plemion nie mają swojego święta, to jednak codzienna atencja jaką są obdarzani przez pozostałych członków społeczności, mogłaby być obiektem zazdrości przez ich europejskich odpowiedników.
Przeprowadzanie badań wśród plemion tradycyjnych jest bardzo wymagające i nie należy do najłatwiejszych, ale przeprowadzający je doktoranci z zadowoleniem oczekują już kolejnych wyjazdów badawczych!
Badania zostały przeprowadzane w ramach grantu NCN "Spostrzeganie osób starszych w plemionach tradycyjnych 4812/PB/IPS/15" (program SONATA BIS4).
Stay tunned!
